Sắp xếp, kiện toàn hệ thống bộ máy tổ chức họ Lương các cấp trong bối cảnh của việc cải cách bộ máy hành chính nhà nước ở nước ta hiện nay là rất cần thiết, cấp thiết. Nó đảm bảo cho mọi hoạt động của Hội đồng họ Lương các cấp cũng như công tác quản lý, điều hành của các cấp hội diễn ra một cách thông suốt, hiệu quả. Để việc sắp xếp, kiện toàn được tiến hành một cách khoa học, dân chủ, khách quan, vừa đáp ứng yêu cầu chỉ đạo, quản lý, điều hành của Hội đồng họ Lương Việt Nam, vừa phù hợp với thực tế địa phương và nguyện vọng của cộng đồng họ Lương, công tác này cần dựa vào những căn cứ về pháp lý cũng như thực trạng bộ máy tổ chức, hoạt động của Hội đồng họ Lương các cấp. Đồng thời phải làm rõ yêu cầu, phương hướng, phương án, lộ trình của việc sắp xếp, kiện toàn.
Bài viết dưới đây sẽ trình bày, phân tích một số suy nghĩ cá nhân trên cơ sở nhận thức, tìm hiểu về thực trạng bộ máy tổ chức, trải nghiệm của bản thân trong các hoạt động của Hội đồng họ Lương Việt Nam, nhằm góp một tiếng nói tâm huyết, trách nhiệm vào việc xây dựng chủ trương và hoạt động chỉ đạo quá trình sắp xếp, kiện toàn bộ máy tổ chức một cách khoa học, dân chủ, có tầm nhìn và hiệu quả.
1.Những căn cứ của việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy Hội đồng họ Lương, Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh
Việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy của Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh cần thiết phải xuất phát từ các căn cứ vững chắc sau:
– Quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp; Nghị định số 126/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý hội…
-Tộc ước họ Lương Viêt Nam được thông qua tại Đại hội đại biểu họ Lương Việt Nam lần thứ 3, tháng 11/2022.
-Tình hình tổ chức bộ máy và nhân sự Hội đồng/ Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh. Hiện tại, một số tỉnh, thành chưa thành lập Hội đồng/ Ban liên lạc. Có tỉnh, thành phố đã thành lập Hội đồng/Ban liên lạc nhưng bộ máy các bộ phận tham mưu, giúp việc chưa có hoặc có nhưng tổ chức lỏng lẻo, chưa giúp được Hội đồng/ Ban liên lạc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, không thật sự tương đồng với hệ thống tổ chức bộ máy của Hội đồng họ Lương Việt Nam, do đó hoạt động chưa thông suốt, thiếu đồng bộ, kém hiệu quả. Một số nơi gọi là có Ban liên lạc nhưng thực chất chỉ có 1 người đại diện là ủy viên Hội đồng họ Lương Việt Nam, đồng thời là người phụ trách tại địa phương. Có nơi có vài ba người trong Ban liên lạc nhưng chưa tổ chức được bộ máy tối thiểu bên trong của một Ban liên lạc. Vì vậy, hoạt động cầm chừng, kém hiệu quả, chưa đại diện được cho tâm tư, nguyện vọng và mục tiêu gắn kết, lan tỏa các giá trị của cộng đồng họ Lương trên địa bàn, sự đóng góp cho hoạt động chung của Hội đồng họ Lương Việt Nam chưa tương xứng với tiềm năng, khả năng của bà con họ Lương trên địa bàn. Nhiều hội đồng/Ban liên lạc chưa ban hành được Quy chế hoạt động. Số lượng người họ Lương trong cộng đồng người Việt Nam tuy đã có qua dữ liệu được công bố công khai, tin cậy từ nhiều nguồn, nhưng số lượng hội viên tham gia Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương các cấp có nghĩa vụ và quyền lợi theo Tộc ước thì đa số các cấp hội hiện chưa nắm được.
– Đề xuất, kiến nghị của Hội đồng/ Ban liên lạc họ Lương các địa phương và nguyện vọng của cộng đồng bà con họ Lương.
- Yêu cầu, phương hướng, phương án sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự Hội đồng/ Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh
2.1.Yêu cầu
-Bộ máy tổ chức mới sau sắp xếp, kiện toàn phải phù hợp với quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, với hệ thống bộ máy hành chính mới ở Việt Nam.
-Phù hợp với Tộc ước họ Lương Việt Nam và các qui định khác của Hội đồng họ Lương Việt Nam, Hội đồng họ Lương/ Ban liên lạc họ Lương các cấp.
– Sắp xếp, kiện toàn toàn diện hệ thống bộ máy tổ chức ở mọi thiết chế của họ Lương cấp tỉnh như Hội đồng/ Ban Liên lạc, Hội đồng Trưởng lão, Ban chấp hành Thế hệ trẻ; các tổ chức tham mưu, giúp việc và tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động của hệ thống này.
-Đảm bảo bộ máy gọn, linh hoạt, hoạt động thông suốt, hiệu quả. Đẩy mạnh việc phân cấp, phân công trách nhiệm, nâng cao tính tự nguyện, tự quản, tự chủ của các địa phương về mọi mặt hoạt động.
– Sáp nhập, sắp xếp gắn liền với kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng nhân sự, đổi mới và nâng cao chất lượng các hoạt động.
– Các Hội đồng/Ban liên lạc thực hiện sáp nhập về tổ chức cần thực hiện kiểm kê và công khai tài chính/quĩ hội, đồng thời chuyển toàn bộ số dư (nếu có) sang cho Hội đồng/Ban liên lạc mới quản lý theo đúng các quy định về quản lý quĩ hội đang hiện hành.
2.2. Phương hướng
– Sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự hướng đến việc hình thành một tổ chức mang đậm tính tự nguyện, tự quản, tự trang trải về tài chính và hoạt động mang tính quần chúng rộng rãi, tính dân chủ cao, vì cộng đồng, không có mục đích lợi nhuận.
– Sắp xếp, kiện toàn bộ máy cần tạo nguồn, lựa chọn, giới thiệu, bổ sung thêm được nhiều nhân sự chất lượng, có năng lực, giàu kinh nghiệm, trải nghiêm, nhiệt tâm, nhiệt huyết, sẵn sàng cống hiến cho dòng tộc, cho cộng đồng họ Lương, đồng thời bảo đảm cho mọi hoạt động của Hội đồng họ Lương cấp tỉnh đảm bảo tính khoa học, tính chuyên môn, tính hiệu quả.
– Sắp xếp, kiện toàn bộ máy tổ chức, nhân sự là bước chuẩn bị phương án nhân sự cho Đại hội đại biểu họ Lương Việt Nam lần thứ IV, nhiệm kỳ 2027 – 2032 và Đại hội đại biểu họ Lương cấp tỉnh khóa mới. Vì vậy, công tác này cần được chuẩn bị thận trọng, dân chủ, khách quan, công tâm, có tầm nhìn, quan tâm đến việc giới thiệu, thu hút, trọng dụng những người trẻ tuổi vào các cương vị lãnh đạo để tạo nguồn cho các vị trí lãnh đạo chủ chốt và người đứng đầu.
– Coi trọng, quan tâm hàng đầu đến việc kiện toàn bộ máy tổ chức, nhân sự và củng cố các bộ phận tham mưu giúp việc cho Hội đồng họ Lương cấp tỉnh. Việc sắp xếp, kiện toàn bộ máy tổ chức, nhân sự của họ Lương cấp tỉnh do Hội đồng họ Lương/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh chủ động đề xuất, giải trình, tiến hành bàn bạc dân chủ, kỹ lưỡng, thống nhất cao bằng biểu quyết hoặc bầu cử trong tập thể Hội đồng/Ban liên lạc hoặc Thường vụ Hội đồng/Ban liên lạc sau khi tham khảo, tham vấn ý kiến chỉ đạo từ Thường trực Hội đồng họ Lương Việt Nam. Hội đồng họ Lương Việt Nam có trách nhiệm nghiên cứu, ban hành nghị quyết, ra quyết định công nhận phương án tổ chức, nhân sự do các địa phương đề xuất. Đồng thời, công việc này cần được tiến hành khẩn trương, khoa học, đúng tiến độ và quyết tâm cao để mọi hoạt động sau sáp nhập diễn ra thông suốt, hiệu quả hoạt động cao hơn.
2.3. Một số phương án sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh
Xuất phát từ việc nhận thức, phân tích kỹ lưỡng các căn cứ, yêu cầu, phương hướng nêu trên, xin đề xuất một số ý kiến để các cấp Hội đồng và các Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh có thể tham khảo khi thực hiện việc sáp nhập, kiện toàn tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh trong tình hình hiện nay như sau.
- 3.1. Đối với các tỉnh, thành phố không sáp nhập bộ máy hành chính cấp tỉnh
-Tiếp tục kiện toàn bộ máy tổ chức đang vận hành, nâng cao chất lượng đội ngũ, nhất là đội ngũ chủ chốt, nâng cao chất lương, hiệu quả mọi hoạt động.
-Tiếp tục kiện toàn, bổ sung, hoàn thiện bộ máy tổ chức bên trong của Hội đồng/Ban liên lạc như: Văn phòng, các Ban chuyên môn, các Câu lạc bộ…và Hội đồng Trưởng lão, Thế hệ trẻ.
– Ở cấp tỉnh, các ban chuyên môn, các bộ phận tham mưu, giúp việc có thể vận dụng mô hình sau (tham khảo Mô hình tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh): Văn phòng; Ban Tổ chức, phát triển hội viên; Ban Thông tin – Giáo dục – Truyền thông (gọi tắt là Ban Truyền thông); Ban Khuyến học – Khuyến tài; Ban Tài chính – Quĩ hôi và Thiện nguyện; Ban Kiểm tra; Câu lạc bộ… Một số mặt hoạt động có trong chức năng, nhiệm vụ nhưng không tổ chức ban tham mưu giúp việc sẽ được giao cho các ban chuyên môn phụ trách thêm. Chẳng hạn, Vinh danh – Khen thưởng giao cho Ban Tổ chức, Phát triển hội viên; Nghiên cứu, giáo dục lịch sử và truyền thống họ Lương địa phương giao cho Ban Thông tin – Giáo dục – Truyền thông (Ban Truyền thông)…Tùy điều kiện cụ thể của từng địa phương, có thể lựa chọn một mô hình thích hợp, ít đầu mối hơn, nhưng vẫn đảm bảo thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, sứ mệnh của Hội đồng/ Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh.
Ngoài ra, theo phương án này, cấp cơ sở có thể có các loại hình tổ chức họ Lương trực thuộc Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh như: Họ Lương xã, phường; Họ Lương khu vực (nhiều xã, phường mới tính từ 1/7/2025), 1 hoặc nhiều hơn 1 huyện, quận cũ trước 1/7/2025); Hội đồng Chi tộc một dòng họ Lương (tham khảo Mô hình hệ thống tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh).
-Thông qua Qui chế hoạt động mới của Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh.
2.3.2. Đối với các tỉnh, thành phố sáp nhập về mặt hành chính nhưng 1 tỉnh, thành phố đã có Hội đồng/ Ban liên lạc
-Lấy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương của tỉnh, thành cũ làm nòng cốt, bổ sung tối thiểu 30% – 60% nhân sự của tỉnh/ các tỉnh, thành còn lại tham gia Ban chấp hành, Ban thường vụ, Thường trực, trên cơ sở đó thành lập Ban chấp hành, Ban Thường vụ và Thường trực mới. Kiện toàn Hội đồng Trưởng lão, Ban chấp hành Thế hệ trẻ.
-Kiện toàn hoặc thành lập mới các ban tham mưu giúp việc theo mô hình các tỉnh, thành không sáp nhập (tham khảo Mô hình tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh).
-Xây dựng, ban hành Qui chế hoạt động mới.
2.3.3. Đối với các tỉnh, thành phố sáp nhập và cả 2 địa phương đã có Hôi đồng/ Ban liên lạc (chính thức và lâm thời) cấp tỉnh
– Giao cho Chủ tịch Hội đồng/ Trưởng Ban liên lạc họ Lương tỉnh, thành phố cũ được chọn làm trung tâm chính trị – hành chính tỉnh, thành phố mới có trách nhiệm làm Triệu tập viên, tổ chức hội nghị hiệp thương kiện toàn Ban chấp hành mới, Ban Thường vụ mới, Thường trực mới trên cơ sở sáp nhập các Ban chấp hành cũ và Ban thường vụ cũ, Thường trực cũ; bầu Chủ tịch Hội đồng/Trưởng ban liên lạc mới. Hiệp thương thành lập Hội đồng Trưởng lão, Ban chấp hành Thế hệ trẻ và bầu cử các chức danh người đứng đầu.
-Kiện toàn/ thành lập mới Văn phòng và các bộ phận tham mưu giúp việc theo mô hình tổ chức bộ máy các tỉnh, thành phố không sáp nhập (tham khảo Mô hình tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh).
– Xây dựng và ban hành Qui chế hoạt động.
2.3.4. Đối với các tỉnh, thành phố sáp nhập hoặc không sáp nhập nhưng chưa có Hội đồng/ Ban liên lạc
-Hướng dẫn Ủy viên Hội đồng họ Lương Việt Nam đại diện họ Lương địa phương tiếp cận và nắm vững qui trình thành lập Ban liên lạc. Đồng thời giao cho vị Ủy viên Hội đồng họ Lương Việt Nam này làm Sáng lập viên, chuẩn bị các điều kiện thành lập tổ chức của họ Lương cấp tỉnh.
-Phân công Thường trực Hội đồng họ Lương Việt Nam phụ trách và hướng dẫn, giúp đỡ, đôn đốc quá trình thành lập. Phấn đấu sau 6 tháng và tối đa là 1 năm các địa phương này phải thành lập Tổ sáng lập viên và tối đa là sau 24 tháng phải thành lập Ban liên lạc lâm thời/ Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh.
– Mô hình thành lập tổ chức bộ máy của Hội đồng/ Ban liên lạc họ Lương các tỉnh, thành phố này là mô hình của các tỉnh, thành phố không sáp nhập (tham khảo Mô hình tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh).
2.3.5. Phương án đặc thù cho các tỉnh khó khăn về tổ chức, nhân sự
Đối với các địa phương chưa thành lập Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh, đồng thời hiện tại vẫn còn khó khăn trong việc chuẩn bị nguồn nhân sự hoặc có khó khăn về các điều kiện liên quan đến vấn đề sắp xếp tổ chức bộ máy…, Hội đồng họ Lương Việt Nam cần căn cứ vào các qui định của Nhà nước về tổ chức, hoạt động và quản lý hội, Tộc ước họ Lương Việt Nam năm 2022 và thực tiễn nguồn nhân sự vốn có tại địa phương để hiệp thương giới thiệu Ban/ Người sáng lập, trên cơ sở đó sớm tiến tới thành lập Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh và đi vào hoạt động.
Dù vận dụng phương án nào thì việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy Hội đồng/Ban liên lạc họ Lương cấp tỉnh cũng cần có một lộ trình phù hợp. Lộ trình này được xây dựng sát với thực tiễn và quyết tâm của các cấp Hội đồng sẽ vừa đảm bảo cho quá trình sắp xếp, kiện toàn diễn ra khẩn trương trước yêu cầu cấp thiết của thực tiễn, vừa phải được tiến hành thận trọng, bảo đảm mọi hoạt động diễn ra đúng nguyên tắc, đúng qui định, dân chủ, khoa học, phù hợp với tâm tư, nguyện vọng và nhu cầu của chính cấp hội tại địa phương. Đồng thời phải đạt tới mục đích là bộ máy sau sáp nhập phải hoạt động năng động và hiệu quả cao hơn./.
Lương Khắc Hiếu
Phó chủ tịch Hội đồng HLVN
